مدیریت ریسک

مدیریت ریسک چیست ؟ در این مقاله سعی شده است تا اطلاعات کاملی در خصوص مدیریت ریسک در فرآیند صادرات ارائه شود. همچنین شما می تواندی برای آشنایی با فرآیند صادرات به بخش مرتبط مراجعه نمایید.

مدیریت ریسک بین‌المللی

صادرات به معنی فرصت‌های بیشتر است اما مستلزم خطرات بیشتر نیز هست. اگرچه محیط‌ های تجارت بین‌المللی در طول سال‌ها به‌طور قابل‌ ملاحظه‌ای تغییر کرده است، اما خطراتی که صادرکنندگان در هنگام فروش محصولات و خدمات خود در کشورهای دیگر با آن روبرو هستند، همچنان ادامه دارد.

گام اولیه در مدیریت خطرات صادرات ، واضح و روشن است – اما گاهی اوقات نیاز به توضیحات دقیقی دارد : ابتدا شما باید منابع هر خطر را شناسایی کرده و سپس این خطرات را به حداقل برسانید.

افراد زیادی هستند که می‌توانید برای کمک به آن‌ها مراجعه کنید. انتخاب شرکا و مشاوره صادرات حرفه‌ای مناسب ، گام مهمی در کاهش این خطرات است. مشاور امور بانکی و ارزی، مشاور حقوق بین الملل و وکلا، مشاور امور بیمه گذاری و متصدیان حمل و شرکتهای حمل و نقل و کارگزان امور گمرکی و ترخیص کاران شما نیز باید بتوانند شما را در مورد خطراتی که ممکن است در بازارهای خارج از کشور با آن‌ها مواجه می شوید ، آگاه نمایند.

که همه و همه نیازمند یادگیری و آموزش صادرات می باشد .

این مقاله شامل اطلاعاتی در مورد خطرات احتمالی مرتبط با سفر و انجام فرآیند صادرات در بازارهای خارج از کشور می‌باشد.

انواع ریسک در تجارت بین‌المللی

تجارت خارجی ( تجارت بین‌المللی ) می‌تواند در معرض خطرات مختلفی در داخل کشور و کشورهای مقصد صادرات شما قرار بگیرد. در این بخش از آموزش صادرات ، برخی از خطرات اصلی که شرکت‌های درگیر در تجارت بین‌المللی با آن مواجه می‌شوند را مرور می‌کنیم.

ریسک سیاسی – political risk

بی‌ثباتی سیاسی در مقصد صادراتی شما می‌تواند موجب اختلال یا در بعضی موارد جلوگیری از تکمیل قراردادهای صادراتی شما بشود. این نوع ریسک قدرتمند ممکن است شامل مواردی همچون عدم پرداخت بدهی ، ممانعت انتقال ارز ، ملی سازی دارایی‌های خارجی ، مصادره اموال ، تغییر سیاست‌های دولتی و یا در موارد شدید ، انقلاب و جنگ داخلی باشد.

برخی از عوامل مورد توجه در خصوص مدیریت ریسک سیاسی در فرآیند صادرات عبارت‌اند از:

• تحریم های تجاری اعمال‌ شده توسط دولت‌ها و جامعه بین‌المللی بر جریان کالا و خدمات تأثیر می‌گذارد و می‌تواند تحویل کالا و پرداخت های شمارا تحت تأثیر قرار دهد.
• اعتراضات مدنی ممکن است امنیت شخصی کارمندان و پیمانکاران شرکت را تحت تأثیر قرار دهد.
• ممکن است تحولات سیاسی به علت عوامل اقتصادی ، بلایای طبیعی ، اعتراضات مدنی یا انقلاب رخ دهد.
• آیا کشور مورد هدف برای صادرات با الزامات و قانون تجارت ، به‌ عنوان‌ مثال ، حقوق بشر ، تحریم های تجاری ، شناخت حقوق مالکیت شخصی ( Intellectual properties ) و غیره خود را تطبیق داده است.
• بعضی از انواع صادرات ممکن است تحت قوانین محلی یا به دلیل تحریم تجاری یا سایر قطعنامه های بین المللی ممنوع باشد
• ممکن است هیچ مرجع قانونی برای عدم پرداخت بدهی در کشور محلی وجود نداشته باشد یا برای پیگیری قانونی حقوقی موارد حمایتی کافی وجود نداشته باشد.
• در ایران وزارت صنعت معدن و تجارت به‌ طور مستمر بر اثرات تغییرات سیاسی در کسب و کارها و تجارت ایران نظارت می‌کند.
• همچنین ایران در مواردی امکان استفاده از بیمه نامه ریسک سیاسی را نیز برای کمک به کاهش این خطرات فراهم می‌کند.

خطر قانونی – legal risk

در قانون ایران و قانون کشوری که شما به آن کالا یا خدمات صادر می‌کنید ، تفاوت‌های عمده‌ای وجود دارد. شما باید درک کنید که این تفاوت‌ها چیست و چگونه می‌توانند بر توانایی شما برای صادرات موفق محصولات یا خدمات تأثیر بگذارند. مهم است که گمان نکنیم که فرآیند های قانونی در سایر کشورها نیز همان‌گونه است که در ایران داریم ، مخصوصاً هنگامی که در این تعامل، شما مبتنی بر یک قرارداد مکتوب فعالیت نمی نمایید ( در موارد بسیاری بازرگانان بدون قرارداد و صرفا بر اساس یک فاکتور و پیش فاکتور و … موارد صادرات خود را شروع می کنند ).

نمونه‌هایی از مواردی که مسائل قانونی می‌توانند مشکلاتی را برای صادرکنندگان ایجاد کنند ، عبارت‌اند از:

• تفاوت بین سیستم‌های حقوقی – به‌ عنوان‌ مثال ، سیستم‌های قانونی قضایی ( common law ) در مقایسه با سیستم‌های قانونی مدنی ( civil law ).
• تفاوت در قانون قرارداد بین کشورها ، مشاوره مناسب در زمینهٔ شرایط قرارداد دارای اهمیت است تا اطمینان حاصل شود که آن‌ها لازم‌الاجرا و اجباری هستند. همان‌طور که در ادامه بیشتر شرح داده‌ شده، استفاده از قراردادهای شناخته‌ شده بین‌المللی ممکن است برخی از این مشکلات را کاهش دهد.
• این سؤال که کدام قوانین در اختلافات اعمال خواهند شد.
• ثبت اختراع و سایر مسائل مربوط به مالکیت معنوی .
• قوانین مسئولیت محصولات ( Product liability laws ) و هرگونه ضمانت رضایت مصرف‌ کننده .
• برای صادرکنندگان خدمات ، قوانین اشتغال و ایمنی و سلامتی حرفه‌ای ممکن است اعمال شود.
• دسترسی به دادگاه‌ها و مکانیسم های حل اختلاف . برخی از کشورها ممکن است مجازات محلی را مجاز نکنند یا محدودیت های را در مورد ادعاهای مختلف ، قرار دهند.
• قوانین مالیاتی و درآمد
• قوانین سهل انگاری و اشتباه‌ کاری ( Negligence and misrepresentation laws )

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خطرات حقوقی که می‌توانید به عنوان یک صادرکننده با آن مواجه شوید ،بخش  موارد حقوقی صادرات را مطالعه نمایید.

ریسک رشوه‌خواری ، اختلاس و فساد – Bribery , graft and corruption risk

رشوه‌خواری ، اختلاس و فساد در اکثر کشورهای جهان غیرقانونی است.

طبق قانون ایران ( ماده ۵۸۸ قانون مجازات اسلامی – بخش نکاتی در خصوص رشوه و مجازاتهای آن در ایران را مطالعه نمایید) ارائه مزایا با هدف تحت تأثیر قرار دادن یک مقام دولتی خارجی به‌ طور غیرقانونی ، جرم جنایی محسوب می‌شود.

مزایا صرفاً به پرداخت‌های پولی محدود نمی‌شود و می‌تواند به شکل‌های دیگر نیز باشد. علاوه بر این ، لازم نیست هرگونه منفعت مستقیم برای مقامات خارجی را اثبات کرد – استفاده از یک واسطه برای تخلف کفایت می‌کند.

نکته :

ریسک قرنطینه -Quarantine compliance risk

اکثر کشورها دارای الزامات شدیدی درمورد قرنطینه هستند. قبل از صادرات ، شما باید از آنچه تحت قوانین قرنطینه مقصد صادرات شما مجاز یا غیرمجاز است ، آگاه شوید.

ممکن است محدودیت‌های وارداتی در مورد کالاها و خدمات مشخصی وجود داشته باشد و شما باید اطمینان حاصل کنید که صادرات پیشنهادی شما تحت قوانین کشور محلی مجاز است. عدم انجام این کار می‌تواند منجر به زیان یا تخریب کالاها ، جریمه و محدودیت‌هایی برای صادرکننده شود.

برای اطمینان از دانستن الزامات قرنطینه مشتریان بین‌المللی خود، به وزارت جهاد کشاورزی و یا بخش قوانین و مقررات بازارهای صادراتی مراجعه کنید.

ریسک نرخ ارز – Exchange rate risk

ریسک نرخ ارز ممکن است به دلیل نوسانات ارزش یک ارز رخ دهد.

متأسفانه بسیاری از صادرکنندگان به دلیل نوسانات نرخ ارز ، درصد سود از فروش خالص و یا حتی سرمایه خود را از دست‌ داده‌اند.

راه‌هایی برای محافظت خود در برابر این خطر وجود دارد، ازجمله ارائه قیمت‌ها بر اساس ریال ( اما بسیاری از مشتریان این را نمی‌پسندند و ممکن است بر تعداد مشتریان جدیدی که جذب کرده‌اید، تأثیر بگذارد ) یا داد وستد تضمینی بر ضد نوسانات بازار ارز.

ریسک عدم پرداخت برای کالاها یا خدمات شما ، صرف نظر از کشوری که با آن تجارت می‌کنید، برای صادرکنندگان بسیار جدی است. برای رفع این خطر، گزینه پرداختی که انتخاب می‌کنید باید با سطح خطر منطبق باشد.

برای محافظت از خود در برابر عدم پرداخت ، حداقل در ابتدا ، استفاده از روش های پرداختی دارای امنیت‌ بالا مانند پیش‌ پرداخت و یا اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت ( rrevocable Letter of Credit ) ریسک کمتری را برای شما خواهد داشت – حتی برای مشتریان در بازارهای ثروتمند مانند ایالات‌ متحده – استفاده از این روشهای محتاطانه رایج است.

( بانک شما قادر به ارائه مشاوره در مورد گزینه‌های مختلف پرداخت خواهد بود. ) اقدامات نسبتاً ساده‌ای وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر عدم پرداخت انجام دهید. به‌ عنوان‌ مثال ، در مورد ارائه شرایط اعتباری به مشتریان و گرفتن بیمه‌ نامه‌های اعتباری محتاط و مراقب باشید.

برخی از روش‌ها برای به حداقل رساندن خطرات عدم پرداخت :

 قبل از اعلام شرایط پرداخت مد نظر خود، به انواع ریسک های هر روش  دقت کنید.

هنگام مطرح کردن شرایط اعتباری با مشتریان خود، از خود بپرسید :

• آیا نقدینگی من اجازه ارائه شرایط اعتباری را به من می‌دهد؟
• در مورد سابقه اعتبار مشتری خود چه می‌دانم؟
• آیا باید به‌ طور مستقیم با مشتری تماس بگیرم یا باید از یک بانک یا نماینده به‌ عنوان واسطه استفاده کنم؟
• حل اختلافات یا مشکلات بالقوه با این مشتری آسان یا دشوار است؟
• مشکلات انجام اقدامات لازم برای بازیابی ، مانند اقدام قانونی یا گرفتن وکیل و غیره چیست؟

نکته :

کسب بیمه‌ نامه اعتباری

بیمه‌ نامه اعتباری از صادرکنندگانی که محصولات خود را به صورت اعتبار به فروش می‌رسانند ، در مقابل طیف وسیعی از خطرات تجاری و کشوری حمایت می‌کند. بیشتر بیمه‌ نامه‌های اعتباری خطرات تجارت را در مدت کوتاهی پوشش می‌دهند – تا شش ماه.

محتوای بیمه‌ نامه اعتباری به‌ طور معمول با خدمات پشتیبانی گسترده از جمله دسترسی به اطلاعات تجاری و سیاسی از آژانس‌ها درجه‌ بندی اعتبار خارج از کشور و سفارتخانه‌ها تکمیل می‌شوند.

مدیریت ریسک‌های صادراتی خود

مدیریت ریسک‌های صادراتی ، یک فرآیند تفکر سیستماتیک در مورد تمام عواقب نامطلوب ممکن قبل از وقوع ریسک و سپس تنظیم اقداماتی است که به‌ واسطه آن از این ریسک‌ها اجتناب و یا آن‌ها را به حداقل می‌رساند و یا به شما کمک می‌کند تا از عهده تأثیرات آن‌ها برآیید.

شش عنصر اصلی در فرآیند مدیریت ریسک وجود دارد:

• حوزه های مختلف ریسک‌ها را مشخص کنید
• ریسک‌ها را شناسایی کنید
• پیامدها و عواقب احتمالی ریسک‌ها را ارزیابی کنید
• استراتژی‌هایی را برای کاهش این ریسک‌ها ایجاد نمایید
• نتایج را کنترل و بررسی نمایید
• با تمام طرف‌های درگیر در ارتباط بوده و با آن‌ها مشورت کنید.

آنالیز مدیریت ریسک خود را ساده و شفاف نگاه داشته و مطمئن باشید که توسط هر شخصی در شرکت که در زمینهٔ صادرات فعالیت می‌کند، قابل‌ درک است.

ایجاد ماتریس مدیریت ریسک

یک ماتریس مدیریت ریسک نه‌ تنها دیدگاه شما را در مورد خطراتی که ممکن است با آن روبرو شوید، روشن می‌کند بلکه امکان راهنمایی مدیریت یا رفع خطرات را برای شما فراهم می‌کند. این سند باید ضمیمه ای برای طرح صادراتی شما باشد، در اینجا چند نمونه از آنچه می‌تواند در ماتریس خطر شما موجود باشد را مشاهده کنید :

درجه‌ بندی ریسک‌ها به شما کمک می‌کند تا روی مناطق بحرانی تمرکز کنید و آن‌ها را پیش از تبدیل‌ شدن به بحران به حداقل برسانید. به‌ عنوان‌ مثال ، اگر تمام تجارت صادراتی شما با یک مشتری منفرد در مالزی است و این شرکت ورشکسته شود، پیامد آن می‌تواند فاجعه‌ بار باشد؛ اما اگر احتمال ورشکستگی کم باشد، رتبه‌ بندی ریسک شما برای این رویداد نسبتاً متوسط ​​است، اگرچه ممکن است هنوز هم نیاز به نظارت داشته باشد.

امنیت کارکنان و دارایی در خارج از کشور

امروزه پرداختن به اقدامات احتیاطی امنیتی مناسب و قابل‌ قبول ، بخش مهمی از زندگی برای همه افراد است.

برای صادرکنندگان ایرانی که در سطح بین المللی سفر می‌کنند ، داشتن اطلاعات به‌ موقع و دقیق در مورد مسائل امنیتی ، بخشی جدایی‌ ناپذیر از تصمیم‌ گیری های تجاری آگاهانه است.

در برخی کشورها ، شما باید از محدودیت‌های فرهنگی یا مذهبی مطلع باشید. عدم پیروی از این قوانین می‌تواند شمارا در معرض خطرات شخصی قابل‌توجهی قرار دهد، به‌ عنوان‌ مثال ، واردات و / یا مصرف الکل در برخی از مقاصد.

مشاوره سفر و اطلاعات در مورد شرایط خارج از کشور

• وزارت صنعت ، معدن و تجارت ( mimt ) اطلاعاتی در خصوص سفر و هیئتهای تجاری ارائه می دهد.
• شما برای دریافت اطلاعات در سفر به سایر کشورها می توانید سایتهای smartraveller.gov.au و www.dfat.gov.au را بررسی نمایید.

سلب مسئولیت:

سایت پکسیمال عملکرد یا مفید بودن هر محتوای این بخش و نیز مسئولیت دقت و سودمندی هرگونه اطلاعات موجود در این گزارش را تأیید یا تضمین نمی‌کند.
برای ارزیابی هر گونه تعامل تجاری کالاها و خدمات، لطفاً احتیاط تجاری لازم را به‌جا آورید.
این شرکت مسئولیتی در قبال خسارت مرتبط با استفاده از این اطلاعات را ندارد و مسئولیت هرگونه اعتماد، کاملاً بر عهده کاربران است.