- پلتفرم نمایشگاه دائم صادرات و واردات خدمات، کالا، فناوری نوین و دانش بنیان در ارمنستان و کشورهای حوزه CIS
مراحل صادرات کالا : براي شروع فعالیت بازاریابی و صادرات به صورت اصولی پیشنهاد می شود در نخستین گام دانش خود را در این زمینه ارتقا دهید. بدین منظور مطالعه کتابهای مرتبط با بازاریابی ، امور گمرکی و ترخیص کالا از گمرک ، قوانین و مقررات صادرات و واردات کالا و اصول و چارچوب حقوقی قراردادهاي بین المللی بازرگانی توصیه میشود. شرکت در دوره های آموزشی به منظور ارتقاء دانش تخصصی بازرگانی نیز توصیه می شود.
انجام مراحل صادرات و فروش کالا در بازارهاي خارجی از ظرائف و حساسیت هاي خاصی برخوردار است، که عدم توجه به آنها ممکن است سرمایه گذاري هاي انسانی و مالی را در این خصوص به هدر دهد. صادرات مانند هر کار تجاري دیگر نیازمند آینده نگري ، برنامه ریزي ، آشنایی با روش هاي علمی ، تحرك لازم و جلب اعتماد خریداران خارجی است.
بخش اول: صادرات کالا چیست و برای شروع مراحل صادرات می بایست چه نکاتی را رعایت نماییم؟
بخش دوم:چگونه مشتری مناسب پیدا کنیم و تحقیقات بازار انجام دهیم؟
بخش سوم: فرایند و مراحل صادرات در گمرک و سایر مراجع در داخل کشور و خارج از کشور چگونه است؟ تعرفه صادرات چقدر است؟
بخش چهارم: در خصوص بسته بندی کالا صادراتی ، حمل و بیمه چه نکاتی را در گام های صادراتی می بایست در نظر گرفت؟
بخش پنجم: برای موضوعات دریافت پول و تضامین لازم آیا تمهیداتی در حوزه کالای صادراتی در نظر گرفته اید؟
بخش ششم: تشریفات صادرات در ایران و گامهای اجرایی آن
صادرات کالا به معنی خروج کالا از کشور به مقصد سایر کشورهاست. صادرات در رویه های گمرکی بر دو نوع است صادرات قطعی و صادرات موقت .
مراحل صادرات موقت به این شکل است که صادر کننده کالای خود را به علم بر اینکه در آینده مجدد به کشور باز می گرداند به خارج از کشور منتقل می کند این امر ممکن است به منظور حضور در نمایشگاه های بین المللی ، بازاریابی ، تعمیر و نگهداری کالا و … صورت پذیرد.
وضعیت صادرات کالا در ایران : بر اساس آخرین گزارش های جهانی ، ایران ۴۶ امین کشور دنیا در حوزه صـادرات است . در سال ۲۰۱۷ ایران ۵۳.۳ بیلیون دلار صـادرات و ۴۹.۹ بیلیون دلار واردات داشته و در نتیجه تراز تجارت خارجی ایران ۳.۸۴ بیلیون دلار مثبت گردیده است . در سال ۲۰۱۷ تولید ناخالص داخلی ایران ۴۵۴ بیلیون دلار بوده و سهم هر ایرانی از تولید ناخالص داخلی ۲۰.۸ هزار دلار می باشد.
بیشترین صادرات ایران نفت خام ( ۳۸.۵ بیلیون دلار )، اتیلن پلیمر ( ۲.۷۵ بیلیون دلار ) اکلیریک الکل ( ۱.۳۶ بیلیون دلار )، محصولات نفتی تصفیه شده ( ۱.۳۲ بیلیون دلار )، سنگ معدن ( ۱.۱۹ بیلیون دلار ) بوده است.
مقاصد صادراتی برتر ایران چین ( ۱۶.۹ )، هند ( ۱۰.۲ )، کره جنوبی ( ۷.۲۲ )، ایتالیا ( ۳.۴۸ ) و ژاپن ( ۳.۲۳ بیلیون دلار ) بوده است.
استراتژی تجارت یکی از اجزای اساسی طرح تجاری ( کسب و کار صادرات ( Business Plan )) شما میباشد. این استراتژی باید ساده باشد و اطمینان حاصل کنید که همه افراد در شرکت در دستیابی به نتایج صادرات سهیم بوده و از طرح مطلع بوده و برای تعامل با آن علاقمند هستند.
اهداف کلیدی صادرات را مورد تمرکز قرار دهید. از جمله اهداف رایج می توان به موارد زیر اشاره کرد :
صادرات به معنی فرصتهای بیشتر است اما مستلزم خطرات بیشتر نیز هست. اگرچه محیط های تجارت بینالمللی در طول سالها بهطور قابل ملاحظهای تغییر کرده است، اما خطراتی که صادرکنندگان در هنگام فروش محصولات و خدمات خود در کشورهای دیگر با آن روبرو هستند، همچنان ادامه دارد.
گام اولیه در مدیریت خطرات صادرات ، واضح و روشن است – اما گاهی اوقات نیاز به توضیحات دقیقی دارد: ابتدا شما باید منابع هر خطر را شناسایی کرده و سپس این خطرات را به حداقل برسانید.
افراد زیادی هستند که میتوانید برای کمک به آنها مراجعه کنید. انتخاب شرکا و مشاوره صادرات حرفهای مناسب ، گام مهمی در کاهش این خطرات است. مشاور امور بانکی و ارزی، مشاور حقوق بین الملل و وکلا، مشاور امور بیمه گذاری و متصدیان حمل و شرکتهای حمل و نقل و کارگزان امور گمرکی و ترخیص کاران شما نیز باید بتوانند شما را در مورد خطراتی که ممکن است در بازارهای خارج از کشور با آنها مواجه می شوید ، آگاه نمایند.
که همه و همه نیازمند یادگیری و آموزش صادرات می باشد . انواع ریسکها عبارتند از:
قبل از این که فروش صادراتی رخ دهد ، ممکن است شرکت شما نیاز به تطبیق محصول خود با نیازهای بازارهای صادراتی داشته باشد. مقررات دولت خارجی ممکن است بر اساس شرایط کشور و یا ترجیحات مشتری در هر بازار که شما قصد ورود به آن را دارید ، متفاوت باشد. صادرات موفق مستلزم دانش محصول و آگاهی از ویژگیهای منحصر به فرد هر بازار هدف دارد.
تحقیقات بازار و تماس با مشتریان خارجی و شرکای تجاری باید به شرکت شما ایدهای، درباره محصولاتی که میتوانید به فروش برسانید، در محلی که میتوانید محصولات را بفروشید ، ارائه دهند. در بسیاری از موارد، ممکن است شرکت شما محصول خود را تغییر دهد. اینکه شما تا چه حد میتوانید محصول خود را با شرایط بازار هدف تطبیق دهید، یک مسئله کلیدی برای مدیریت است. در این موارد شاید توجه به موارد زیر حائز اهمیت باشد:
محصولات به دلایل مختلف ممکن است نیاز به اصلاح داشته باشند تا با شرایط بازار سازگار گردند:
تغییرات همچنین ممکن است حمل و نقل و لجستیک را تسهیل نماید و یا تفاوتهای احتمالی در استانداردهای مهندسی و طراحی را ایجاد نماید. ادراک حسی حاصل از یک محصول ، مانند طعم و یا اثر بصری، ممکن است یک عامل حیاتی باشد.
به عنوان مثال ، مصرفکنندگان ژاپنی انواع خاصی از بستهبندی را ترجیح میدهند، که این امر بسیاری از شرکتهای ایرانی را بر آن داشته تا کارتن ها و بستههای مورد نیاز برای آن کشور را مجددا طراحی کنند.
تصمیم به انطباق محصول مبتنی بر میزان تعهد به بازار خارجی مد نظر، تعیین پتانسیل بازار ، هزینههای مربوط به تطبیق محصول و ارزیابی درآمدهای افزایش یافته مورد انتظار است. یک شرکت با اهداف کوتاه مدت، احتمالا دیدگاه متفاوتی نسبت به یک شرکت با اهداف بلند مدت دارد.
مقررات دولت خارجی در رابطه با محصول در تجارت بین المللی بسیار اهمیت دارد. مقررات میتواند به شکل تعرفه ای یا موانع غیرتعرفه ای مانند مقررات صنعتی یا مشخصات محصول را به خود بگیرد.
بازاریابی: بازاریابی یعنی شناخت بازارهای خارجی و راههای نفوذ به آن که دستیابی به این شناخت از طریق مذاکره با خریداران، استفاده از اطلاعات و آمارهای رسمی، شرکت در نمایشگاههاي بین المللی، تماس با رایزنان بازرگانی در سفارتخانه ها و اتاق هاي بازرگانی و همچنین استعلام از موسسات بین المللی و مراکزي که در این مورد خدمات ارائه می دهند امکانپذیر است. همچنین شناسائی کالاهاي رقیب و کیفیت وقیمت آنها در بازار موردنظر و استفاده از روشهاي تبلیغاتی براي معرفی کالا نقش مهمی در موفقیت یک صادرکننده دارند. جهت دریافت فایل آشنایی با روشهاي بازاریابی بین المللی می توانید به بخش
تحقیقات بازار به کسب اطلاعات در زمینه مواردی نظیر الزامات و استانداردهای مورد توجه در کالاهای وارداتی کشور مقصد ، مقررات و قوانین وادرات کشور مبدا و واردات کشور مقصد، روش های توزیع و حمل کالا ، اندازه و رشد بازار ، رقابت ، تعداد افراد و میزان تولید محلی و … اشاره دارد تا بتوانید فرصت های بازار و هزینه دستیابی به آنها را ارزیابی کنید.(در بخش تحلیل بازار صادراتی اطلاعات مرتبط با هر کشور ارائه شده است)
اولین گام جمع آوری اطلاعات پایه در مورد بازار می باشد که از جمله آنها می توان به مقررات واردات و نرخ ارز اشاره کرد. این اطلاعات را می توانید به صورت رایگان از منابع آنلاین دریافت کنید.همچنین در بخش تحلیل بازار صادراتی اطلاعات مرتبط با هر کشور ارائه شده است.
گام بعدی تعیین محدوده محصول یا خدمات است و در اینجا فرایند بسیار دقیق تر می شود. ممکن است به این فکر باشید که محصول یا خدمات شما متفاوت است و در این صورت است که تحقیق بسیار ارزشمند خواهد بود. در این صورت است که شما می توانید محصول یا خدمات خود را به خریداران خارجی معرفی کرده و واکنش آنها را ارزیابی کنید.
در این مرحله از فرایند تحقیقات بازار ، شما باید به عملکرد رقبای خود توجه کنید. شما می توانید با ارسال داده ها یا نمونه های محصول به خریداران خارجی ، واکنش آن ها را ارزیابی کنید. اما اگر محصول فوق العاده ای به آنها ارائه ندهید، واکنش آنها مثبت نخواهد بود.
هیأتهاي تجاري و بازاریابی: یکی از اهرم هاي مناسب توسعه صادرات و بسط روابط اقتصادي با کشورهاي هدف (در سالهاي اخیر) اعزام هیأت هاي تجاري اقتصادي و بازاریابی به کشورهاي مذکور بوده است. بی شک با اعزام یک هیأت تجاري به خارج از کشور نسبت به سفرهاي تجاري انفرادي می توان به مذاکرات عمق بیشتري بخشید و سرپرستان و مسئولین اینگونه هیأتها در صورت تجربه کافی و انتخاب و اجراي برنامه های مفید و سازنده می توانند حتی در اولین سفر و ملاقات و مذاکره با طرفهاي تجاري و ایرانی دست به ابتکارات جالبی بزنند که منتهی به عقد قراردادهاي قطعی و واقعی تجاري گردد. به جرأت می توان اظهار نمود که دستاوردهای حرکت های انفرادی و شخصی و مسافرت به کشورهای دیگر حتی اگر به صورت کاملاً علمی و تخصصی برنامه ریزی و اجرا گردد، علاوه بر داشتن هزینه های بسیار بالا امکان مذاکره و حضور در جلسات با مقامات ارشد کشور هدف را نخواهد داشت، در حالیکه در حرکتهاي جمعی و در قالب یک هیأت، نه فقط تمام مزایایی که در حرکت انفرادي وجود دارد، بلکه دستاوردهاي بسیار بالاتر تجاری نصیب شرکت کنندگان میگردد و این در صورتی است که اعزام یک هیأت کاملاً برنامه ریزي شده صورت گیرد.
به استناد بند الف ماده هشت دستورالعمل حمایت از صادرات غیر نفتی کشور و به منظور گسترش سهم بازار کالاها و خدمات صادراتی ، حضور و ماندگاري در بازارهاي هدف و دستیابی به اهداف صادراتی کشور، پرداخت بخشی از هزینه های پذیرش هیأتهاي تجاري، بازاریابی و سرمایه گذاري در صورت تأمین منابع مالی لازم در چارچوب آیین نامه مشخص قابل پرداخت می باشد.
شما می توانید با ثبت نام در برخی سایتهایی که به معرفی خریداران و فروشندگان جهانی می پردازند، با انبوهی از خریداران و فروشندگان جهانی از طریق شبکه اینترنت در ارتباط باشید.
استفاده از تجارت الکترونیکی برای معرفی کالا و خدمات و توسعه بازارهای صادراتی در حال حاضر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. راه اندازی وب سایت و ثبت اطلاعات یکی از اصلی ترین استراتژی ها در مراحل صادرات کالاست.
در حال حاضر کمتر کسی است که از جستجوی اینترنتی برای یافتن تامین کنندگان مناسب، ارزیابی امکانات آنها و مذاکره با آنها استفاده نکند.
ثبت اطلاعات در سایتهای مرجع بسیار با اهمیت است. این سایتها یکی از محل های اصلی جستجوی برای یافتن تامین کنندگان بوده و به راحتی در دسترس همه هستند.
شما می توانید با استفاده از جستجو در اینترنت لیست سایتهای معتبر در این حوزه را با کلید واژه های B2B website , B2B directory , exporter directory و … به لیست این وب سایت ها دسترسی پیدا کنید.
در استفاده از این وب سایتها توجه داشته باشید که آنها اعتبار و بازدیدکننده مناسبی داشته باشد. برای بررسی میزان بازدیدکنندگان می توانید از رتبه سایت را در سایت Alexa.com بررسی نمایید.
برای بررسی رتبه نام دامنه را در سایت آلکسا درج کرده و جزئیات آن را مشاهده نمایید. سایتهایی که رتبه جهانی آنها پایین تر از ۱۰۰ هزار است برای شروع کار مناسب هستند. هرچه رتبه سایت به ۱ نزدیکتر باشد آن سایت بازدید کننده بیشتری دارد.
همچنین در اینترنت به عنوان خریدار، صادرکننده کالای خود را جستجو نمایید. برای مثال اگر شما صادر کننده زعفران هستید در اینترنت جستجو کنید saffron exporter حال در نتایج جستجو اطلاعات را مشاهده نمایید. اگر با سایست مرجع برخورد داشتید ان سایت نیز چون در جستجو ربته مناسبی دارد می تواند محل مناسبی برای ثبت اطلاعات شما باشد.
همچنین در گوکل جستجو نمایید که آیا برای گروه کالا و خدمات شما مرجع تخصصی و یا پایگاه اطلاعات جهانی تخصصی وجود دارد. اگر چنین سایتی وجود داشت و رتبه و بازدید کننده خوبی داشت این محل ها نیز میتواند برای ثبت اطلاعات شما به کار بیایند.
در بخش زیر لیستی از وب سایتهای B2B مطرح آورده شده است. شما با ثبت اطلاعات خود در این سایت ها می توانید به راحتی کالا و خدمات صادراتی خود را بازاریابی نمایید و در معرض دید مخاطبین تخصصی خود قرار بگیرید. لازم به ذکر است معرفی این سایتها به معنی تضمین آنها از سوی وب سایت یا هر نهاد دولتی و قانونی نیست و مسئولیت دقت در نحوه عقد قراردادها و مبادرت به شرکت در معاملات بر عهده شماست.
برخی از این سایت ها به شرح زیر می باشند | |
http://www.alibaba.com http://www.ecplaza.net http://www.kompass.com http://www.tradezone.com http://www.hktdc.com http://www.ec21.com http://www.ameinfo.com http://www.exportbureau.com http://www.globalsources.com http://www.worldbid.com | http://www.tradeKey.com http://www.etradeasia.com http://www.b2bfreezone.com http://www.importers.com http://www.toocle.com http://www.tpage.com http://www.ttnet.net http://www.go4worldbusiness.com http://www.zawya.com http://www.alilinks.com |
هداف و ایده های دقیق و منظم که برنامه ریزی شده هستند دقیقا همان ایده هایی هستند که اجرا می شوند! راه اندازی وب سایت در اینترنت دقیقا مانند تاسیس کسب و کار در دنیای واقعی است، همانطور که کسب و کار های بدون هدف و برنامه ریزی در دنیای واقعی به جایگاه خاصی نمی رسند، سایت هایی نیز که بدون هدف راه اندازی شده اند همواره به جایی نمیرسند و همواره بدون ثمر باقی می مانند، به راستی که هدف شما از راه اندازی سایت چیست؟ چه رویایی برای راه اندازی سایت در سر میپرورانید؟ سایت شما قرار است تا چه اندازه رشد کند؟ چه محتوایی را بر روی سایت خود می خواهید بارگزاری نمایید و چگونه این محتوا به مشتریان و شرکای شما کمک می کند؟ آیا استراتژی برای بروز رسانی مستمر وب سایت خود در نظر دارید؟
سیستم مدیریت محتوا یا content management system نرم افزار های اینترنتی هستند که توسط کنترل پنل گرافیکی که در اختیار دارند به شما اجازه می دهند که وب سایت خود را راه اندازی و مدیریت کنید، انتخاب سیستم مدیریت محتوای مناسب یکی از اصلی ترین مراحل راه اندازی وب سایت می باشد، پس از راه اندازی وب سایت، دیگر فقط توسط سیستم مدیریت محتوا میبایست وب سایت خود را مدیریت کنید، توسط این نرم افزار های اینترنتی می توانید به وب سایت خود مطلب، محصول، منو، عکس و ویدیو اضافه کنید، یا این که قالب و رنگبندی وب سایت خود را تغییر دهید، بنابراین سیستم مدیریت محتوا اصلی ترین قسمت یک وب سایت است، سیستم مدیریت محتوا ها انواع زیادی دارند که در زیر برخی از آن ها را به شما معرفی می کنیم:
ما پس از سال ها تجربه در استفاده از سیستم مدیریت محتوا های مختلف، وردپرس را برگزیده ایم، در حال حاضر نیز بیش از ۷۰ درصد وب سایت های جهان از این سیستم مدیریت محتوای محبوب و پیشرفته استفاده می کنند.
همچنین سایت سازمان توسعه تجارت ایران، در بخش منابع اطلاعات تجاري و همچنین دفاتر بازرگانی کشورهاي اروپا و آمریکا، کشورهاي عربی و آفریقا و دفتر آسیا و اقیانوسیه منابع مناسبی از اطلاعات براي مخاطبان در حوزه هاي یاد شده میباشند. مناقصات بینالمللی براي در اختیار داشتن لیست مناقصات بینالمللی میتوانید به وبسایت سازمان توسعه تجارت ایران مراجعه نمائید که در آن لیستی از این مناقصات از سایتهاي زیر خریداري شده است.
قسمت مشاوره سایت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي ایران، تهران و اتاقهای بازرگانی استانها و یا اتاقهای مشترک ایران با سایر کشورها حاوي مطالب و مقالات مفیدي در مورد صادرات می باشد. از طریق آدرسهاي اینترنتی زیر میتوانید به این قسمت دسترسی پیدا کنید:
نمایشگاههاي بین المللی یکی از بهترین منابع بازاریابی جهت برقراري ارتباط با شرکاي خارجی، شرکت در نمایشگاههاي بینالمللی می باشد. جهت اطلاع از تقویم نمایشگاههاي بینالمللی میتوانید با مراجعه به وب سایتهاي زیر به لیست نمایشگاههاي دلخواه دست یابید.
اگر شما آماده شروع صادرات هستید و یا اخیراً وب سایت جدید خود را راه اندازی کردهاید وقت آن است که به فکر چگونگی حفاظت از مالکیت معنوی ( IP ) خود در خارج از کشور باشید .
حفاظت از مالکیت معنوی در خارج از کشور را نمی توان دست کم گرفت ، این امر برای محافظت از تجارت شما در بازارهای خارجی حیاتی است.
شاید قبل از این در ایران حفاظت از مالکیت معنوی داشته اید اما توجه داشته باشید که ثبت مالکیت معنوی در ایران ، تنها متضمن حفاظت مالکیت معنوی شما در ایران است .
قیمت گذاری صادرات کالا با قیمت گذاری داخلی متفاوت هستند : وضعیت بازار خارجی ، هزینه های متفاوت مراحل صادرات ، استراتژیهای مختلف قیمت گذاری و ارزهای مختلف، بر هزینه ای که برای خدمات یا محصول خود از مشتریان دریافت می کنید تاثیر دارند.
قیمت گذاری برای هر بازار نیاز شناخت هزینه های متغیر، تقاضا و میزان رقابت در بازار هدف است. بسیاری از کسانی که در خارج از کشور با آنها دیدار می کنید ، قصد دارند از قیمت شما مطلع شوند ، بنابراین ضروری است قبل از رفتن به بازار خارجی ، قیمت های خود را تعیین کنید.
همانطور که در توضیحات بالا نیز مشاهده کردید، قیمت گذاری یکی از مشکلترین چالشهای صادرکنندگان است حتی اگر تجربه نیز داشته باشید. با توجه راهنمای جامع صادرات بررسی و پاسخ به ۱۰ سوال زیر نیز می تواند به شما کمک نماید تا بهترین قیمت را برای کالای خود تعیین نمایید.
آیا کالای شما نیاز به خدمات پس از فروش، گارانتی و .. دارد؟ در صورتی که پاسخ شما آری است برای ارائه این خدمات چه برنامه ریزی کرده اید. آیا خودتان می خواهید در کشور مقصد بخش خدمات پس از فروش راه اندازی نمایید یا اینکه با استفاده از ظرفیتهای عوامل توزیع این کار را انجام خواهید داد.
تصمیم گیری در این خصوص بسیار مهم است. راه اندازی دفتر خدمات پس از فروش و ارائه گارانتی توسط شما می تواندی بسیار پرهزینه و دشوار باشد. در مواردی که حجم صادرات شما در کشور مقصد زیاد است و یا اینکه عامل توزیع کنندگی و ارائه دهنده خدمات پس از فروش مناسبی در کشور مقصد وجود ندارد و یا اینکه فضای رقابتی ایجاب می نماید که در آن کشور سرمایه گذاری نمایید شاید استفاده از این روش مناسب باشد.
در هر صورت ممکن است شما به دنیال یک شریک مناسب در کشور مقصد باشید تا هم در فروش کالا و هم ارائه خدمات پس از فروش و ارائه گارانتی به شما کمک نماید. برای این منظور می بایست به دقت قرارداد خود را تنظیم نمایید تا در آینده دچار مشکل نشوید. استفاده از عومال توزیع مزایای زیادی دارد و لیکن ریسک عملکرد نادرست و تخریب برند و یا عدم همکاری وی در آینده و … باعث ایجاد خسارتهای بسیاری شود. از این رو در این خصوص می بایست به دقت برنامه ریزی نمایید.
برخی از حوزه هایی که ممکن است بنا به نوع کالایی شرکت، شما می بایست در خصوص آنها تصمیم گیری نمایید در زیر اورده شده است. تعیین تکفیت در این خصوص می تواند در حوزه رقابتی و رضایت مشتریان در در نهایت موفقیت شما تاثیر گذار خواهد بود.
در بازارهای بین المللی خدمات، تعمیر یا جایگزینی کالا و قطعات بسیار مشکل و هزینهزا است.
اطلاعات از آخرین قوانین و مقررات در خصوص کالای صادراتی بسیار اهمیت دارد. این قوانین شامل دو گروه هستند قوانین و مقررات کشور صادر کننده و قوانین و مقررات کشور واردکننده.
آگاهی از آخرین ضوابط در حوزه صادرات شامل مواردی همچون، ممنوعیت صادرات یا واردات کالا، الزام به اخذ و ارائه مجوزها جهت صادرات و واردات، روش اخذ مجوزهای لازم برای صادرات ، الزام به اخذ استانداردها و مجوزهای تخصصی همچون مجوزهای بهداشتی، دامی و گیاهی، تعرفه صادرات و واردات و مالیات کالا، محدودیت صادرات و واردات با برخی کشورها و شرکتها به علت تحریم ها و یا لیست سیاه و ضوابط خرید و فرشو کالا در کشور مقصد و … است.
اهمیت آگاهی از این موارد بسیار حیاتی است و ممکن است عدم آگاهی از آنها در گام های صادرات باعث بروز خسارتهای جبران ناپذیر شود.از این رو استفاده از مشاوران تخصصی در این حوزه ها اهمیت دارد.
شما ممکن است برای داشتن اطلاعات بیشتر در خصوص قوانین و مقررات کشور مقصد از خریداران احتمالی خود نیز مشورت بگیرید. صادرکنندگان ممکن است مسئولیت انجام تشریفات واردات در کشور مقصد را بر عهده خریدار قرار دهند. بر این اساس اگاهی از جزئیات فرآیندی واردات و یا انجام امور واردات در کشور مقصد برای صادر کننده راحت تر خواهد بود.
برای آگاهی از اطلاعات مرتبط با قوانین و مقررات واردات در کشو مقصد شما می توانید به سایت های مرتبط به گمرکات کشور مقصد، سایتهای اتاقهای بازرگانی و .. مراجعه نمایید. بهتر است در این موارد حتما از مشاور تخصصی استفاده کنید تا جزئیات دقیق تری را به شما اعلام نمایند. لازم به ذکر است در هنگام تعامل با خریداران نیز آنها می توانند اطلاعات دقیقی در خصوص استانداردها و موارد بهداشتی و الزامات بسته بندی و … به شما اعلام نمایند.
متناسب با اطلاعات دریافتی شما می توانید به خوبی در خصوص اماده سازی کالا و قیمت گزاری کالای صادراتی تصمیم گیری نمایید.
همانطور که در کشور ما واردات برخی از اقلام کالایی (مانند الکل و تجهیزات ماهواره و …) دارای محدودیت و ممنوعیت است، ممکن است واردات کالای شما در کشور مقصد ( بازار صادراتی ) نیز دارای چنین محدودیتهایی باشد. شما برای آگاهی از ممنوعیت های کالایی ابتدا می بایست در خصوص طبقه بندی کالای خود را بر اساس طبقه بندی استاندارد گمرکهای دنیا (طبقه بندی سیستم هماهنگ یا همان HS(harmonized system) . تعداد کالا (تعداد برای تعیین میزان تعرفه و عوارض کالای وارداتی شما مورد نیاز است) نیز برای برخی از کشورها دارای اهمیت است و ممکن است محدودیت حجمی و تعدادی برای واردات در نظر گرفته باشند. آگاهی از سایر محدودیتهای قانونی برای کالای شما همچون مجوز و گاهی اجازه واردات، انواع گواهی نامههای دیگر مورد نیاز، نرخ تعرفه ها و عواض قانونی در کل فرآیند و قوانین ضد دامپینگ نیز دارای اهمیت است.
بسته به کشوری که شما به آن صادر می کنید و همچنین کشور مبدا صادر کننده، ممکن است تعرفه واردات کالای شما کاسته شده یا کاملا صفر شود. با حذف تعرفه های واردات برای کالای شما، هزینه صادرات کمتر شده و کالای شما در بازار می تواند راحت تر رقابت نماید. کشورها برای تعامل با یکدیگر توافقنامه های تعرفه های ترجیهی امضا می کنند که در این توافق نامه برخی زا کالاها مشمول ضوابط سادهتر و حذف تعرفهها خواهند شد.
کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی ( WTO ) تحت موافقتنامه موانع فنی تجارت ( موافقتنامه TBT ) ملزم به گزارش تمام مقررات فنی پیشنهادی هستند که میتوانند بر تجارت با سایر کشورهای عضو تاثیر بگذارند.
صادرات کشاورزی مستلزم تعدادی اسناد و مدارک منحصر به فرد از کشور صادرکننده و کشور مقصد است. مقررات مرتبط با کالاهای بهداشتی و نباتی در ایران را میتوانید مطالعه نمایید.
علامت گذاری و صدور گواهینامه CE در مورد کالاهای تولیدی در اتحادیه اروپا مورد نیاز است. در رابطه با اینکه آیا محصول شما نیاز به یک علامتگذاری CE دارد یا خیر و این که چگونه میتوان آن را اخذ نمود پیشنهاد می شود از مشاوران خبره مشورت اخد نمایید.
علامتگذاری و صدور گواهینامه CCC در بسیاری از کالاهای تولیدی در چین مورد نیاز است.
سازمان بین المللی استانداردسازی ، که بطور گسترده به عنوان ISO شناخته میشود ، یک سازمان بین المللی استاندارد است که متشکل از نمایندگان سازمانهای استانداردسازی ملی در کشورهای مختلف است.
بسیاری از کشورها قوانین بستهبندی و بازیافتی دارند که بر صادرکنندگان ایران تاثیر میگذارند.
لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر به بخش نشانهگذاری و علامت گذاری مطالعات کشور مراجعه کنید. صادرکنندگان ایرانی باید اطمینان حاصل کنند که مواد بستهبندی آنها مطابق با مقررات داخلی واردکننده آنها میباشد.
برای جستجوی تعرفههای واردات ، بر اساس کد سیستم هماهنگ توصیف و کدگذاری کالا (HS ) نیاز به مراجعه به وب سایت سازمان تجارت جهانی دارید. اگر کد طبقه کالا خوبی یا همان HS را ندارید، میتوانید به مشاوران ترخیص گمرکی و مشاوران صادرات و واردات مراجعه نمایید.
متصدی حمل و نقل شما ممکن است قادر به کمک برای یافتن عوارض و مالیات های قابل اجرا در بازارهای خارج از کشور باشد.
وافقت نامه های تجارت آزاد که توسط ایران امضا شده ، تعرفههای ترجیحی برای صادرکنندگان ایرانی در بازارهای مشخص را ارائه میدهد.
وزارت صنعت معدن و تجارت ، متن کامل و اسناد مرتبط با موافقت نامه های تجارت آزاد ایران را منتشر میکند. همچنین برای مشاهده لیست این موافقت نامه ها به بخش موافقتنامه های تجارجی مراجعه نمایید.
در نظر داشته باشید تعرفه بر اساس ارزش گمرکی کالا دریافت می گردد.حال سوال پیش می آید که ارزش گمرکی چگونه محاسبه می گردد.
در ایران ارزش گمرکی عبارتست از بهاي سیف ۱ ( بهاي خرید کالا در مبدأ به اضافه هزینه بیمه و حمل و نقل و باربندی ) و کلیه هزینه هاي مربوط به افتتاح اعتبار یا واریز بروات و همچنین حق استفاده از امتیاز نقشه ، مدل و علامت بازرگانی و سایر حقوق مشابه مربوط به کالا و سایر هزینههایی که به آن کالا تا ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق می گیرد که از روي سیاهه خرید ( فاکتور تجاری ) یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین و براساس نرخ ارز و برابريهاي اعلام شده از طرف بانک مرکزي ایران در روز تسلیم اظهارنامه خواهد بود. در حال حاضر تعرفه مراحل صادرات در ایران برای اکثر گروه های کالای صفر است.
درگاه
https://ftaportal.dfat.gov.au/
مرکز دانلود تعرفه های WTO
http://tariffdata.wto.org
تقسیم بندي تعرفه براساس چگونگی دریافت
تعرفه ارزشی : تعرفه گمرکی ممکن است براساس ارزش کالا دریافت شود، که در این صورت آن را تعرفه ارزشی مینامند. در این روش، حقوق و عوارض گمرکی کالا یا تعرفه آن درصدي از ارزش آن کالا را تشکیل میدهد که باید به گمرك پرداخت شود.
تعرفه ثابت : تعرفه گمرکی در مواقعی براساس مقدار آن کالا ( وزن یا تعداد ) وضع میشود.
تعرفه مرکب : تعرفه گمرکی در مواردي براساس ترکیبی از دو روش تعرفه ارزشی و تعرفه ثابت دریافت میشود.
برای صادرات کالا ، حمل و نقل مؤثر و رقابتی محصولات شما به بازارهای خارجی بسیار مهم است. هرچند استفاده از یک متصدی حمل و نقل خوب بسیار مؤثر است اما لازم است که مبانی شرایط ترابری ، قیمت گذاری و مستندسازی را نیز به خوبی بشناسید.
استفاده از یک واسطه امور گمرکی (custom broker) و متصدی حمل و نقل (Freight forwarder) و لجستیک خوب ، مناسبترین راه برای حمل کالاهای شما است. این شرکتها ، دارای تخصص در زمینهٔ ارائه اسناد و مدارک ، مذاکرات نرخ حمل و نقل و پیدا کردن ارزان ترین راه برای رسیدن محصول شما به خریداران هستند.
ممکن است محصول شما فقط مناسب ترابری اقیانوسی یا حمل و نقل هوایی باشد. درک اصول اساسی حمل و نقل دریایی و هوایی دارای اهمیت است زیرا نرخ ها ممکن است در زمان ارائه ظرفیت های جدید در مسیرهای تجاری و زمان ارائه خدمات بازارهای جدید ، تغییر کند.
هنگامی که شما به دنیال پیدا کردن همکارن جدید در زنجیره لجستیک و یا در حال بازبینی ادامه تعامل با متصدیان حمل و نقل موجود هستید، ما اینجا سوالاتی را تهیه کرده ایم که پاسخ به آنها می توانند برای انجام اقدامات آتی شما را کمک نماید:
حمل و نقل دریایی و هوایی دارای مجموعه منظمی از دستورالعمل ها است که نیاز به مطالعه دقیق دارند. یک نقطه شروع خوب این است که آنچه را که به عنوان شرایط اینکوترمز ( شرایط تجاری بین المللی ) شناخته میشود را یاد بگیرند. اینکوترمز در سال ۱۹۳۶ معرفی شده و از آن زمان اصلاح شده است، شرایط اینکوترمز برای حمل و نقل کالا و پرداخت کالاهای حمل شده بین المللی بسیار مهم و دارای تعاریف دقیقی است. برای مطالعه و بررسی انواع شرایط و ترمهای حمل اینکوترمز به بخش مرتبط در بخش آموزش صادرات مراجعه نمایید.
اینکوترمز به چهار گروه D-C-F-E با اصطلاحات وابسته به هر گروه تقسیم شدهاست که خیلی خوب است.
گروه E مخفف اصطلاح Ex Works – تحویل کالا در نقطه عزیمت در مبدأ:
گروه F – تحویل کالا به خریدار بدون پرداخت کرایه حمل در مبدأ:
FCA: مخفف اصطلاح Free Carrier
FAS: مخفف اصطلاح Free Alongside Ship
FOB: مخفف اصطلاح Free On Board
گروه C – تحویل کالا در مبدأ به خریدار با پرداخت کرایه حمل:
CFR: مخفف اصطلاح Cost and Freight
CIF: مخفف اصطلاح Cost, Insurance and Freight
CPT: مخفف اصطلاح Carriage Paid To
CIP: مخفف اصطلاح Carriage and Insurance Paid to
گروه D – تحویل کالا در مقصد:
DAF: مخفف اصطلاح Delivered At Frontier
DES: مخفف اصطلاح Delivered Ex Ship
DEQ: مخفف اصطلاح Delivered Ex Quay
DDU: مخفف اصطلاح Delivered Duty Unpaid
DDP: مخفف اصطلاح Delivered Duty Paid
برخی از ملاحظات در این حوزه وجود دارد که نیاز است مورد توجه قرار گیرد:
این نکته را می بایست در نظر بگیرید. از دست دادن کالا به علت بسته بندی نامناسب بیش از ۵ بیلیون دلار در کل دنیا خسارت به بار آورده است. این خود به تنهایی دلیل خوبی است تا صادرکنندگان جدید بایستی نسبت به بسته بندی درست آگاه باشند و از ریسکهای بالقوه آن در هنگام حمل و نقل آگاه باشند.
در بخش ملاحظات مرتبط با بسته بندی کالا در صادرات، ما توصیه های و نکات مختلفی در خصوص کمک به شما برای آمادگی برای بسته ارائه کرده ایم. شما همچنین می توانید نمونه سند فهرست عدل بندی را برای کمک دانلود نمایید.
در سطح بین الملل در حمل و نقل دریایی، زمینی و هوایی کالاهای خطرناک ممنوعیت هایی تعریف شده است. کالاهایی که در حمل و نقل دریایی خطرناک محسوب شده و حمل آنها روش و مقررات خاصی دارد در ۹ کلاس دسته بندی شده و هر کالا حداقل دارای مشخصات ذیل می باشد :
UNCODE – DIVISION – CLASS – PG
بسته به نوع کالایی که شما قصد صادرات آن را دارید ممکن است شما نیاز داشته باشید تا الزامات کالای خطرناک (hamzet) را تامین نمایید. قوانین و مقررات مرتبط با حمل با کشتی کالاهای خطرناک پیچیه هستند. شما می توانید الزامات مرتبط را در این بخش مقاله کالای خطرناک و قوانین و مقررات مرتبط مطالعه نمایید. مهمترین گام در خصوص سر و کار داشتن با حمب و صادرات کالای خطرناک این است که شما و کارفرمایتان از قوانین و مقررات به خوبی مطلع بوده و آموزشهای لازم را کسب نموده باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر حتما از شرکتها مطمئن در حوزه حمل و نقل کالای خطرناک مشورت بگیرید.
شرکتهایی همچون مجموعه شرکتهای زیر می توانند به شما در این زمینه کمک نمایند:
لیست شرکتهای حمل کننده کالای خطرناک معتبر
بر اساس تحقیقی که توسط سازمان ملل در حوزه روش های حمل انجام شده است مستندی تهیه گردیده که در آن انواع روش های حمل در قواعد تجارت بین الملل آورده شده است. این سند تحت عنوان توصیه نامه شماره ۱۹ منتشر شده است.
۱ | حمل دریایی | Maritime transport | حمل کالا و/ یا مسافر از طریق دریایی |
۲ | حمل ریلی | Rail transport | حمل کالا و/ یا مسافر از طریق ریلی |
۳ | حمل جاده ای | Road transport | حمل کالا و/ یا مسافر از طریق جاده ای |
۴ | حمل هوایی | Air transport | حمل کالا و/ یا مسافر از طریق هوایی |
۵ | حمل پستی | این رویه به علت کاربرد زیاد آن آورده شده است علی رغم اینکه پست یک روش مشخص حمل نیست، اما از آنجایی که حجم بالایی از صادرات یا واردات می تواند از این طریق انجام شود این رویه حائز اهمیت خواهد بود. اما صادر کننده یا وارد کننده نمی تواند بیان کند که روش حمل در شیوه پستی چگونه خواهد بود. | |
۶ | حمل ترکیبی | Multimodal transport | روش حمل کالا و/یا مسافر ترکیبی از روش های حمل و نقل است. این رویه به علت کاربرد زیاد آن آورده شده است علی رغم اینکه حمل ترکیبی یک روش مشخص حمل نیست. این روش می تواند در مواردی استفاده شود که کالا و/یا مسافر از طریق حداقل دو روش مختلف حمل از نقطه ای که حمل شروع شده تا مقصد نهایی کالا یا مسافر توسط یک مسئول حمل و در یک قرار داد واحد حمل انتقال داده شده باشد. |
بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می کند د را از دریافت وجهی از طرف دیگر و در صورت وقوع حادثه ای که منجر به خسارت دیدن کالای مورد نظر شور , خسارات وارده بر کالا را جبران نموده یا وجه معینی را به او بپردازند . متعهد را بیمه گر ( INSURER ) , ذینفع را بیمه گزار ( BENEFICIAFY ) , و موضوع بیمه را مورد بیمه یا ( ASSURED ) می گویند .
به عبارت دیگر بیمه نامه حمل , تضمینی است که خطرات ناشی از حمل را تقبل کرده و خسارت وارده به کالا را تا حد پوشش بیمه جبران می نماید
شرایط عمومی به شرایطی اطلاق می شود که بیمه نامه ها کاربرد یکسان و عام داشته و معمولا به صورت چاپی در ظهر بیمه نامه ها درج شده است .
در سال ۱۳۴۷ سندیکای بیمه گران ایران با اقتباس از بیمه نامه های انگلیسی و رعایت قانون بیمه ایران شرایط مورد استفاده بیمه را در ایران استفاده از آن را توسط موسسات بیمه کشور بلا مانع اعلام نمود.
که امروزه در ظهر بیمه نامه های صادر شده در ایران آن شرایط فوق , با توجه به توسعه روز افزون تجارت خارجی و استفاده از بیمه های دریایی و شناخت خطرات در کالاهای مختلف , شرایط سه گانه دیگری جهت تامین کالا ها بر حسب نوع و درجه خسارت پذیری آنها به بازارهای بیمه ای جهان ارائه شده که در اصطلاح به ان شرایط سه گانه یا ( CLAUSE ) می گویند .
که صاحبان کالا بر حسب نوع کالا و وضعیت آن , نسبت به انتخاب یکی از این شرایط جهت پوشش کالای خود اقدام می نمایند .
برای مطالعه جزئیات هر کدام از شرایط بیمه نامه و موضوعات مرتبط توصیه میشود
مقاله انواع بیمه نامه های حمل و نقل کالا را مطالعه نمایید.
آماده سازی دقیق اسناد تجاری برای جلوگیری از تأخیر در ترخیص کالا از گمرک در بندر ترخیص و همچنین برای مطابقت با اعتبارنامه های اسنادی که عباراتی مانند توضیحات دقیق محصول (precise product descriptions)، فهرست بسته بندی (packing list) و گواهینامه هایی ازجمله گواهی های قرنطینه (quarantine certificate) و گواهی مبدأ (certificate of origin) را مشخص میکنند، ضروری است. هرچند اسناد الکترونیکی باعث ساده تر شدن یک فرآیند پیچیده شدهاند ، اما اشتباهات میتواند برایتان گران تمام شوند. ضروری است که فرایند مستند سازی صادرات را درک کرده و اطمینان حاصل کنیم که آماده سازی اسناد با دقت موشکافانهای انجام میشود.
صادرکننده باید پروفرما یا پیش فاکتور را که حاوي مشخصات کالا و فروشنده آن است براي خریدار ارسال نماید. پروفرما یا همان پیش فاکتور به عنوان سندی برای اعلام قیمت و شرایط ارائه کالا/ خدمت برای خریدار صادر می شود. این پیش فاکتور مبنای تصمیم گیری خریدار بوده و بر اساس تاریخ اعتبار آن خریدار می تواند با استناد به اطلاعات پیش فاکتور اقدام به درخواست کالا/ خدمت نماید. پیش فاکتور در بردارنده همان اطلاعات فاکتور تجاری است.
بارنامه سندی است که بر اساس آن ارسال کننده، کالای خود را در اختیار حمل کننده جهت انتقال آن به نقطه ای مشخص قرار می دهد. بارنامه دو ویژگی به همراه دارد. اول وجود بارنامه دلالت بر رسید کالا است که توسط حمل کننده به صاحب کالا داده می شود. دوم وجود بارنامه نشان دهنده سند مالکیت کالا در حین حمل توسط دارنده بارنامه است.
گواهی مبداء سند مخصوصی است، مشخص مبداء کالا، که در آن منبع موثق یا شخصی که اختیار صدور آن را دارد ، صریحاً ارتباط کالای موضوع گواهی مبداء را به کشورهای خاص تصدیق می کند.
بر طبق ضوابطی که به منظور اجرای تعرفه گمرکی از لحاظ شرایط کلی یا هر اقدام مربوطه دیگری که برای مبادله کالا وضع می کنند، کشور مبداء کشوری است که کالا در آنجا تولید، ساخته یا پردازش شده باشد.
لازم به ذکر است در حال حاضر صدور گواهی مبدا بصورت فرآیند الکترونیکی و از سامانه یکپارچه گواهی مبدأ اتاق بازرگانی ایران صورت می گیرد. جهت اطلاعات بیشتر به سامانه یکپارچه گواهی مبداء مراجعه نمائید.
فاکتور تجاری همان فاکتور رایج در تبادلات تجاری است که در آن فروشنده مبلغ کالا/ خدمت خود را به خریدار جهت پرداخت اعلام می نماید.
اظهار کالا به گمرک عبارت است از هر گونه اظهار یا عملی به هر شکل که مورد قبول یا تحویل گمرک باشد و اطلاعات یا جزئیات مورد نیاز گمرک را ارائه دهد
اظهارنامه گمرکی به معنای مشخص کردن کالا های وارداتی و یا صادراتی برای گمرک است و تمامی عملیات مربوط به ترخیص کالا های وارداتی و یا صدور کالا از کشورمان باید بر اساس قوانین گمرک و طبق آئین نامه های اجرائی آن، با تنظیم اظهارنامه گمرکی و ارائه ی آن به گمرک صورت بگیرد.
قبض انبار گمرکی قبض انبار یا قبض رسید و تحویل کالا به انبار عبارت است از سندی که تحویل گیرنده کالا ( انباردار ) به موجب آن تحویل یا رسید کالا یی را با مشخصات خاصی از تحویل گیرنده در تاریخ ورود معینی گواهی می نماید. این سند مهم ترین سند در خصوص مالکیت کالا در گمرک می باشد.
طبق مفاد قانون امور گمرکی و آیین نامه اجرایی آن، هر کالایی که به اماکن گمرکی یا انبارهای گمرکی تحویل می گردد باید بلافاصله در دفاتر مربوطه انبار ثبت و برای هر ردیف ( آرتیکل ) فهرست کل بار ( مانیفست ) یا اظهارنامه یا پروانه یا صورت مجلس ضبط یا بارنامه ، قبض انبارجداگانه صادر و به تحویل دهنده کالا تسلیم گردد.
گواهی نامه بازرسی کالا یا گواهی سوریانس ( بازرسی کالا ) سندی است که توسط یکی از شرکت های بازرسی کننده بین المللی صادرمی شود. در بازرگانی بین المللی که طرفین داد و ستد ساکن کشورهای مختلف می باشند و در اکثر معاملات کالا نیز از کشور ثالثی بارگیری و حمل می شود، قاعدتاً خریدار قبل از وصول کالا نمی تواند از انطباق مشخصات کمی و کیفی و سایر خصوصیات کالا با قرارداد فروش اطمینان حاصل نماید.
بیمه نامه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می کند د را از دریافت وجهی از طرف دیگر و در صورت وقوع حادثه ای که منجر به خسارت دیدن کالای مورد نظر شور , خسارات وارده بر کالا را جبران نموده یا وجه معینی را به او بپردازند .
متعهد را بیمه گر ( INSURER ) , ذینفع را بیمه گزار ( BENEFICIAFY ) , و موضوع بیمه را مورد بیمه یا ( ASSURED ) می گویند .
فهرست عدل بندی نشان دهنده تعداد کالاهای موجود در هر کارتن،پالت و یا هر نوع بسته بندی مورد توافق خریدار و فروشنده می باشد. این نوع سند هنگام ترخیص کالا در گمرک فروشنده و خریدار بسیار اهمیت دارد.
بهترین گزینه پرداخت برای شما در هر زمان، به شماری از عوامل بستگی دارد:
برای دریافت وجه می بایست میزان ریسک خود را در نظر بگیرید و بر اساس آن روش پرداخت مناسب را پیشنهاد نمایید.
شرایط پرداخت – terms of payment – که میتوانید از میان آنها دست به انتخاب بزنید ، عبارتند از:
بخش ششم: تشریفات صادرات در ایران و گامهای اجرایی آن
در این بخش سعی شده است تا وضعیت جاری ایران در حوزه فرآیندها و گامهای لازم برای خروج کالا از ایران توضیح داده شود. با عنایت به اینکه این فرآیند دارای جزئیات بیشتری است در انتهای این مقاله توصیه شده تا مقاله “فرآیند صادرات : آموزش تصویری و فلوچارتی فرآیند صادرات در ایران” را نیز مطالعه نمایید تا جزئیات بیشتری از فرآیند صادرات و گامهای اجرایی آن را مطلع شوید.
در ادامه دو نمودار از مراحل صادرات آورده شده است. مطالعه هر دو نمودار و توضیحات ارائه شده میتواند بخشی از دانش گرداوری شده را به شما منتقل نماید.
نمودار اول توسط سازمان توسعه تجارت ارائه شده است.
نمودار دوم توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی (متولی راه اندازی سامانه جامع تجارت ایران) ارائه شده است.
در نمودار زیر سعی شده است تا مراحل صادرات فرش دست بافت به صورت گام به گام توضیح داده شود. فرآیند صاردات سایر کالا ها نیز مشابه فرایند صادرات فرش دست بافت است. لذا شما با آشنایی به فرآیند زیر می توانید مراحل صادارات سایر کالا ها را نیز بیاموزید.
برای آشنایی هر چه بیشتر با فرآیند صادرات به صورت گام به گام در ایران توصیه میکنیم مقاله “فرآیند صادرات : آموزش تصویری و فلوچارتی فرآیند صادرات در ایران“را مطالعه نمایید. در این مقاله کلیه مراحل صادرات به صورت فلوچارت و شماتیک توضیح داده شده است که کمک بسیار زیادی به فهم کل فرآیند برای مخاطبان خواهد داشت.